Τα μόνα χρώματα που μπορούμε να αντιληφθούμε είναι αυτά που βλέπουμε εμείς. Είναι ίσως αποκλειστική μας περιουσία. Ποτέ δεν έχουμε δει με τα "μάτια" ενός άλλου το χρώμα του ήλιου! Και αν όλα μας τα συναισθήματα που συνδέονται με χρώματα βασίζονται μόνο στις σχέσεις τους με αντικείμενα (μπλε ουρανός, κόκκινη φωτιά, πράσινα λιβάδια κτλπ), δεν υπάρχει καμία ελπίδα να ανακαλύψουμε τα χρώματα των άλλων. Όλοι θα αγαπάνε το δικό τους κίτρινο διότι τους θυμίζει την ζεστασιά του ήλιου. Όμως δεν ξέρουμε αν στον νου μας εντυπώνεται το ίδιο ακριβώς κίτρινο. Εγώ μπορεί να το βλέπω σαν ροζ!
Στο μυαλό μπαίνουν ήδη αμφιβολίες! Πως λειτουργούμε τότε σωστά ως οδηγοί στα φανάρια? Μα εδώ είναι το ενδιαφέρον. Εγώ βλέπω πράσινο, αλλά έμαθα από μικρός να το λέω κόκκινο. Βλέπω λοιπόν το ίδιο φανάρι με εσένα αλλά ενώ εσύ βλέπεις κόκκινο εγώ βλέπω πράσινο. Όμως και οι δύο έχουμε ταυτίσει αυτό που βλέπουμε με την λέξη κόκκινο, οπότε δεν θα μάθουμε ποτέ μέσω κάποιου ατυχήματος ότι τα μυαλά μας δουλεύουν αλλιώς! Έτσι για μένα το πράσινο είναι το χρώμα της φωτιάς και της αγάπης, του τριαντάφυλλου και του αίματος...Ένας πανομοιότυπος δίδυμος που αντί για πράσινο βλέπει κόκκινο και αντιστροφα δεν θα έχει καμία λειτουργική διαφορά από εμένα. Δεν θα μπορέσετε ποτέ να διακρίνεται ποιος είμαι εγώ και ποιος ο δίδυμος.
Μα αν όλοι έχουμε διαφορετικά χρώματα στο μυαλό μας τι μας εμποδίζει να υποθέσουμε ότι αυτά τα χρώματα δεν αντλούνται απ'την ίδια παλέτα χρωμάτων! Ίσως εγώ να βλέπω για κόκκινο ένα χρώμα που εσύ δεν έχεις δει ποτέ! Πως θα πούμε με σιγουριά ότι δεν υπάρχουν καινούργια χρώματα? Αν προσπαθούσες να εξηγήσεις σε ένα τυφλό τι είναι χρώμα σίγουρα θα έπρεπε να έχει πρώτα μια σχετική εμπειρία. Δεν μπορείς να εξηγήσεις τα χρώματα αν δεν τα έχει νιώσει ποτέ! Η φαντασία ίσως να μπορεί να τραβήξει δυο τρεις λαγούς απ΄το καπέλο, αλλά δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε νοητικές εντυπώσεις...Έτσι και σε εμάς, τα καινούργια αυτά χρώματα φαντάζουν κυήματα της φαντασίας, αλλά δεν είναι αναγκαία λιγότερο πραγματικά.
Σε λίγο αρχίζει βέβαια η ερώτηση να φαίνεται χλωμή! Τι ακριβώς σημαίνει ίδια χρώματα? Με ποιο κριτήριο βλέπουμε ίδια χρώματα με κάποιον άλλο? Αν δεν μπορούμε να περιγράψουμε την ενδιαφέρουσα εμπειρία του μπλε με κανένα τρόπο, τότε αυτό σημαίνει ότι είναι εντελώς προσωπική! Με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να την επικοινωνήσουμε με σιγουριά σε έναν τρίτο! Αν ξαφνικά παθαίναμε αμνησία δεν θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε στον εαυτό μας, ίσως σε ένα ημερολόγιο , το τι σημαίνει ότι βλέπαμε το μπλε. Χωρίς μνήμη και χωρίς όραση, τα χρώματα πια δεν σημαίνουν τίποτα. Το μπλε δεν σημαίνει κάτι. Υπάρχει? Για μας όχι πια. Αλλά αφού υπάρχει για άλλους, μπορούμε ίσως να δεχτούμε ότι το "μπλε" "υπάρχει".
Ποια είναι λοιπόν η ουσία της αίσθησης του κόκκινου? Υπάρχει νόημα σε τούτη την ερώτηση? Η μήπως η ουσία αυτή είναι απλά μια ψευδαίσθηση? Αποκλείεται, η κοκκινότητα του χρώματος της φωτιάς είναι αυτονόητη και ξέχωρη από όλες τις άλλες αισθήσεις! Είναι αυτόνομη έννοια, χωρίς ανάγκη για κάποιο αντικείμενο που την κατέχει! Μα αν δεν έχει ανάγκη από αντικείμενα που την κατέχουν για να υπάρχει, με ποια έννοια υπάρχει? Ίσως αυτή η έννοια ζει σε έναν αφηρημένο χώρο όπου κατοικούν όλες οι αισθήσεις... Οι πνευματικές μας καταστάσεις είναι ένα υποσύνολο ίσως αυτού του χώρου, στον οποίο μπορούμε να αντιστοιχίσουμε ότι νιώθουμε. Αυτός ο χώρος δεν υπάρχει πραγματικά, αλλά μπορεί να οριστεί ως ένα σύνολο που περιέχει όλα τα πράγματα που μπορεί να νιώσει μια συνειδητή οντότητα.
Μπορεί οι δομές του εγκεφάλου που δημιουργούν την εντύπωση του κόκκινου, με μια μικρή επεξεργασία, να μπορούν να αντλήσουν άλλα χρώματα από αυτόν τον αφηρημένο χώρο! Αφού η φύση κατάφερε να κατασκευάσει έναν εγκέφαλο ικανό για να αντιλαμβάνεται τόσα πολλά χρώματα, γιατί να μην μπορεί ο άνθρωπος να κάνει άλλο ένα βήμα προς την ίδια κατεύθυνση?
Το σίγουρο είναι ότι μέχρι να ανακαλύψουμε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος κατασκευάζει αισθήσεις, αυτά που νιώθουμε είναι πλήρως προσωπικά. Ζούμε σε ένα μαύρο κουτί που κανείς δεν μπορεί να παραβιάσει. Προς το παρόν...
Στο μυαλό μπαίνουν ήδη αμφιβολίες! Πως λειτουργούμε τότε σωστά ως οδηγοί στα φανάρια? Μα εδώ είναι το ενδιαφέρον. Εγώ βλέπω πράσινο, αλλά έμαθα από μικρός να το λέω κόκκινο. Βλέπω λοιπόν το ίδιο φανάρι με εσένα αλλά ενώ εσύ βλέπεις κόκκινο εγώ βλέπω πράσινο. Όμως και οι δύο έχουμε ταυτίσει αυτό που βλέπουμε με την λέξη κόκκινο, οπότε δεν θα μάθουμε ποτέ μέσω κάποιου ατυχήματος ότι τα μυαλά μας δουλεύουν αλλιώς! Έτσι για μένα το πράσινο είναι το χρώμα της φωτιάς και της αγάπης, του τριαντάφυλλου και του αίματος...Ένας πανομοιότυπος δίδυμος που αντί για πράσινο βλέπει κόκκινο και αντιστροφα δεν θα έχει καμία λειτουργική διαφορά από εμένα. Δεν θα μπορέσετε ποτέ να διακρίνεται ποιος είμαι εγώ και ποιος ο δίδυμος.
Μα αν όλοι έχουμε διαφορετικά χρώματα στο μυαλό μας τι μας εμποδίζει να υποθέσουμε ότι αυτά τα χρώματα δεν αντλούνται απ'την ίδια παλέτα χρωμάτων! Ίσως εγώ να βλέπω για κόκκινο ένα χρώμα που εσύ δεν έχεις δει ποτέ! Πως θα πούμε με σιγουριά ότι δεν υπάρχουν καινούργια χρώματα? Αν προσπαθούσες να εξηγήσεις σε ένα τυφλό τι είναι χρώμα σίγουρα θα έπρεπε να έχει πρώτα μια σχετική εμπειρία. Δεν μπορείς να εξηγήσεις τα χρώματα αν δεν τα έχει νιώσει ποτέ! Η φαντασία ίσως να μπορεί να τραβήξει δυο τρεις λαγούς απ΄το καπέλο, αλλά δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε νοητικές εντυπώσεις...Έτσι και σε εμάς, τα καινούργια αυτά χρώματα φαντάζουν κυήματα της φαντασίας, αλλά δεν είναι αναγκαία λιγότερο πραγματικά.
Σε λίγο αρχίζει βέβαια η ερώτηση να φαίνεται χλωμή! Τι ακριβώς σημαίνει ίδια χρώματα? Με ποιο κριτήριο βλέπουμε ίδια χρώματα με κάποιον άλλο? Αν δεν μπορούμε να περιγράψουμε την ενδιαφέρουσα εμπειρία του μπλε με κανένα τρόπο, τότε αυτό σημαίνει ότι είναι εντελώς προσωπική! Με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να την επικοινωνήσουμε με σιγουριά σε έναν τρίτο! Αν ξαφνικά παθαίναμε αμνησία δεν θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε στον εαυτό μας, ίσως σε ένα ημερολόγιο , το τι σημαίνει ότι βλέπαμε το μπλε. Χωρίς μνήμη και χωρίς όραση, τα χρώματα πια δεν σημαίνουν τίποτα. Το μπλε δεν σημαίνει κάτι. Υπάρχει? Για μας όχι πια. Αλλά αφού υπάρχει για άλλους, μπορούμε ίσως να δεχτούμε ότι το "μπλε" "υπάρχει".
Ποια είναι λοιπόν η ουσία της αίσθησης του κόκκινου? Υπάρχει νόημα σε τούτη την ερώτηση? Η μήπως η ουσία αυτή είναι απλά μια ψευδαίσθηση? Αποκλείεται, η κοκκινότητα του χρώματος της φωτιάς είναι αυτονόητη και ξέχωρη από όλες τις άλλες αισθήσεις! Είναι αυτόνομη έννοια, χωρίς ανάγκη για κάποιο αντικείμενο που την κατέχει! Μα αν δεν έχει ανάγκη από αντικείμενα που την κατέχουν για να υπάρχει, με ποια έννοια υπάρχει? Ίσως αυτή η έννοια ζει σε έναν αφηρημένο χώρο όπου κατοικούν όλες οι αισθήσεις... Οι πνευματικές μας καταστάσεις είναι ένα υποσύνολο ίσως αυτού του χώρου, στον οποίο μπορούμε να αντιστοιχίσουμε ότι νιώθουμε. Αυτός ο χώρος δεν υπάρχει πραγματικά, αλλά μπορεί να οριστεί ως ένα σύνολο που περιέχει όλα τα πράγματα που μπορεί να νιώσει μια συνειδητή οντότητα.
Μπορεί οι δομές του εγκεφάλου που δημιουργούν την εντύπωση του κόκκινου, με μια μικρή επεξεργασία, να μπορούν να αντλήσουν άλλα χρώματα από αυτόν τον αφηρημένο χώρο! Αφού η φύση κατάφερε να κατασκευάσει έναν εγκέφαλο ικανό για να αντιλαμβάνεται τόσα πολλά χρώματα, γιατί να μην μπορεί ο άνθρωπος να κάνει άλλο ένα βήμα προς την ίδια κατεύθυνση?
Το σίγουρο είναι ότι μέχρι να ανακαλύψουμε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος κατασκευάζει αισθήσεις, αυτά που νιώθουμε είναι πλήρως προσωπικά. Ζούμε σε ένα μαύρο κουτί που κανείς δεν μπορεί να παραβιάσει. Προς το παρόν...
